Spółki osobowe i kapitałowe – jaką formę opodatkowania wybrać?

Każda spółka zobowiązana jest do rozliczania podatku na zasadach przewidzianych dla danej formy działalności gospodarczej. Spółki kapitałowe mające osobowość prawną są płatnikiem CIT. Natomiast w spółkach osobowych z podatku rozliczają się indywidualnie jej wspólnicy, ale nie zawsze. Jaką zatem formę opodatkowania wybrać?

Podatek CIT czy PIT?

Podmioty gospodarcze rozliczają się dla celów podatkowych na zasadach określonych dla danego rodzaju spółki. Zastosowanie odpowiedniej formy opodatkowania jest zatem kluczowe z punktu widzenia prowadzenia działalności.

Zasadniczo wyróżnia się dwa rodzaje spółek – spółki prawa cywilnego i spółki prawa handlowego – i to właśnie ten podział stanowi najważniejsze kryterium w wyborze właściwej formy opodatkowania.

Spółki osobowe

Spółki prawa cywilnego stanowią grupę spółek osobowych niemających osobowości prawnej i podlegają tzw. zasadzie transparentności, co oznacza, że z podatku rozliczają się indywidualnie wspólnicy spółki, którzy do wyboru mają cztery formy opodatkowania:

•    na zasadach ogólnych, według skali podatkowej (stawka podatkowa 17% do kwoty 85 528 zł, a powyżej 85 528 zł – 32%),
•    według stawki liniowej (19%),
•    ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych,
•    na zasadach karty podatkowej.

Zasady opodatkowania ryczałtem w 2021 r. uległy zmianie na korzyść podatnika. Obniżone zostały najwyższe stawki ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych:

•    z 20% do 17% od przychodów uzyskiwanych w wolnych zawodach,
•    z 17% do 15% od przychodów ze świadczenia niektórych usług, na przykład finansowych i ubezpieczeniowych, reklamowych,

a limit przychodów uprawniających do ryczałtu wzrósł z 250 tys. euro do 2 mln euro, natomiast ryczałtem objęci także zostali m.in. adwokaci, notariusze, radcy prawni, księgowi, doradcy podatkowi.

W 2021 r. z ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych do 2 mln euro skorzystać mogą:

•    osoby fizyczne osiągające przychody z działalności gospodarczej,
•    przedsiębiorstwa w spadku,
•    spółki cywilne, których jedynymi wspólnikami są osoby fizyczne,
•    spółki cywilne osób fizycznych i przedsiębiorstwa w spadku,
•    spółki jawne, których jedynymi wspólnikami są osoby fizyczne.

Aby przejść na ryczałt należy zawiadomić o tym naczelnika urzędu skarbowego, tj. złożyć oświadczenie o wyborze opodatkowania ryczałtem.

Oczywiście wybór niektórych z powyższych form nie zawsze jest możliwy. Formy te różnią się między sobą – na przykład zastosowanie skali podatkowej oraz stawki liniowej oznacza, że przedmiotem opodatkowania jest dochód, a w przypadku ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych przedmiot opodatkowania stanowi przychód.
Spółki jawne i komandytowe płatnikiem CIT

Od stycznia 2021 roku spółki komandytowe i niektóre spółki jawne zostały płatnikami podatku dochodowego od osób prawnych, pomimo, iż, jak wspominano powyżej, spółki osobowe niebędące osobami prawnymi z reguły nie podlegają CIT.

1 stycznia zaczęły obowiązywać jednak nowe przepisy, zgodnie z którymi, spółka komandytowa zobowiązana jest do płacenia podatku CIT, tak samo spółki posiadające osobowość, czyli według obecnej stawki podatku CIT 19% lub 9% w przypadku dla małych podatników o przychodach nieprzekraczających 2 mln euro i podatników dopiero rozpoczynających działalność.

Spółka jawna natomiast podlega CIT, jeśli nie spełni łącznie poniższych warunków:

•    wspólnikami spółki jawnej są wyłącznie osoby fizyczne,
•    spółka złoży przed rozpoczęciem roku obrotowego informację według ustalonego wzoru dot. danych osób fiz. i prawnych posiadających prawa do udziału w zysku spółki,
•    spółka jawna będzie aktualizować informację dot. praw do udziału w zysku w terminie 14 dni licząc od dnia zaistnienia zmiany.

Dowiedz się więcej: Zmiany w projektach ustaw o CIT i PIT

Spółki kapitałowe

Opodatkowanie spółek prawa handlowego, czyli spółek kapitałowych mających osobowość prawną podlega całkiem innej niż w przypadku spółek osobowych zasadzie, mianowicie zasadzie rozdziału: spółka i jej wspólnicy odrębnie rozliczają się z podatku (spółka podatek CIT, wspólnicy CIT lub PIT).

Z zastosowaniem zasady rozdziału wiąże się tzw. podwójne opodatkowanie – spółka jako płatnik podatku zobowiązana jest do rozliczenia podatku od uzyskanych dochodów, a jej wspólnicy, jeśli uzyskali dochód ze spółki w postaci dywidendy także muszą od tej kwoty odprowadzić należny podatek.

Warto zauważyć, że wspólnikiem w spółce kapitałowej może być albo osoba fizyczna, albo osoba prawna, zatem uzyskany przez nich dochód ze spółki podlegał będzie podatkowi PIT (19%) lub CIT.

Możliwe jest jednak zwolnienie z podatku CIT od dywidendy, jeśli spełnione zostaną łącznie cztery poniższe warunki:

• wypłacającym dywidendę oraz inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych jest spółka mająca siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
• uzyskującym przychody z dywidend oraz inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, mających siedzibę lub zarząd na terytorium RP jest spółka podlegająca w Rzeczypospolitej Polskiej lub w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania,
• spółka otrzymująca dywidendę, posiada bezpośrednio nie mniej niż 10% udziałów (akcji) w kapitale spółki wypłacającej dywidendę,
• spółka, otrzymująca dywidendę, nie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu na źródło ich osiągania.

Także spółka zagraniczna będąca udziałowcem w spółce kapitałowej może skorzystać z powyższego zwolnienia z podatku od dywidendy, jeśli dodatkowo potwierdzi ona status beneficjenta rzeczywistego, miejsce siedziby dla celów podatkowych oraz przedstawi certyfikat rezydencji.

WAŻNE! Od stycznia 2021 r. zaczęły obowiązywać nowe zasady dotyczące podatku u źródła (wartość wypłacana w skali roku na rzecz jednego podmiotu wyższa niż 2 000 000 zł – potrącenie podatku w podstawowej wysokości od nadwyżki powyżej tej kwoty).

Zatrzymanie części zysku a podatek

Często spółka chce zatrzymać część wypracowanego zysku i przeznaczyć zaoszczędzoną kwotę na inwestycje. Spółki prawa cywilnego mogą zatrzymać całość lub część zysku powiększając majątek spółki, ale nie wpływając tym samym na wysokość odprowadzanego podatku.

W spółkach kapitałowych część zysku zatrzymanego dla celów inwestycyjnych lub rozwojowych nie będzie skutkować koniecznością zapłaty podatku od dochodów ze spółki przez jej wspólników, ale spółka nadal zobowiązana będzie do rozliczenia podatku od całego zysku (dochodu) bez względu na wysokość zatrzymanej kwoty.

Podatki pośrednie – value added tax VAT

Podatek od towarów i usług VAT dotyczy wszystkich spółek zgłoszonych jako płatników VAT. Podatnikiem VAT jest zatem zarówno spółka nieposiadająca osobowości prawnej, jak i spółka kapitałowa. VAT podlega wszelka działalność producentów, handlowców lub usługodawców, a w szczególności wszystkich podmiotów wykorzystujących towary lub wartości niematerialne i prawne w celach zarobkowych.

Prawo podatkowe wyróżnia tzw. małych podatników VAT, którzy mogą wybrać metodę kasową rozliczania podatku VAT, ale tylko wówczas, jeśli wartość sprzedanych towarów i usług (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła u nich w poprzednim roku podatkowym wartości:

•    1 200 000 euro lub
•    45 000 euro w przypadku podatników, którzy prowadzą przedsiębiorstwo maklerskie, zarządzają funduszami inwestycyjnymi, zarządzają alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, są agentami, zleceniobiorcami lub innymi osobami, które świadczą usługi o podobnym charakterze, z wyjątkiem komisu.

W pozostałych przypadkach podatnicy VAT zobowiązani są stosować się do ogólnych zasad rozliczania podatku VAT, a obowiązek podatkowy powstaje wraz z dostawą towarów lub usług, lub z chwilą wykonania części usługi, dla której określono zapłatę.

Estoński CIT – nowy mechanizm przesuwający moment powstania zobowiązania podatkowego

CIT estoński, czyli ryczałt od dochodów spółek kapitałowych został wprowadzony w Polsce 1 stycznia 2021 r. To nowe rozwiązanie podatkowe pozwala podatnikom przesunąć moment powstania zobowiązania podatkowego, jeśli firma zatrzyma zysk i przeznaczy go na inwestycje. Zapłata CIT nastąpi dopiero, gdy firma wypłaci dywidendę akcjonariuszom lub udziałowcom, a dodatkową korzyść może stanowić możliwość odliczenia część podatku CIT opłaconego na poziomie spółki przez jej wspólnika w zeznaniu PIT.

Estoński CIT wybiera się na cztery lata, a wniosek o skorzystanie z nowej formy opodatkowania do US składa się w terminie do 1 lutego. Sprawdź tutaj, czy Twoja firm może skorzystać z Estońskiego CIT.

Sprawdź także, jak można zaoszczędzić prowadząc firmę: Ulgi dla firm w 2021 roku

Dowiedz się więcej o formach prowadzenia działalności, patrz: Porównanie spółek: spółki kapitałowe i spółki osobowe